FIETSSPOREN de mooiste routes over oude spoorlijnen
BELGIË- Vennbahn 125 km
Introductie
De Vennbahn werd in 2014 uitgeroepen tot fietsroute van het jaar. Het 125 kilometer lange drielandentraject was op dat moment nog geen jaar oud en eigenlijk nog niet helemaal af. Maar de jury zag het goed: de Vennbahn is een van de meest afwisselende en mooiste spoortrajecten in Europa en de perfecte manier om de gemene kuitenbijters van de Ardennen en Eifel te ontwijken. Op een na dan…
In welke richting je de Vennbahn rijdt, is een kwestie van smaak en gevoel. Vanuit Aken (200 m) is het bijna 40 kilometer onafgebroken ‘klimmen’ (zo’n 2%) tot Lammersdorf (551 m). Dan 60 kilometer glooiend en vanuit het Ourdal weer omhoog naar de uitsmijter: een felle klim (stukken van 10%) op de Luxemburgse grens, waar we in het belang van een vleermuispopulatie niet door de met veel geld opgeknapte fietstunnel mogen.
Van noord naar zuid is qua landschappelijke variatie de interessantste richting, maar eindpunt Troivierges is niet heel enerverend. Omgekeerd kun je de laatste 40 kilometer lekker ‘uitbollen’ en je verheugen op een goed glas en cultuur in de mooie domstad Aken. Daar ben je met de trein vanuit Utrecht in een kleine 3 uur, Troisvierges is 2 uur verder. Ook een afweging.
125 km is een beetje een twijfelafstand. Voor de meeste mensen goed te doen in twee dagen, maar met al het moois onderweg en de diverse mogelijke zijpaadjes, hakken we hem hier in drieën.
Etappe 1 Aachen - Monschau 48 Km
Etappe 2 Monschau - St. Vith 44 Km
Routebeschrijving
Etappe 1
Aachen - Monschau 48 Km
Kom je aan op het Hauptbahnhof van Aken (Aachen) aarzel dan niet om eerst even een rondje door het oude centrum van de elegante stad te maken. De dom en het rathaus liggen een paar honderd meter van de route. Station Rothe Erde is het officiële beginpunt van de Vennbahn. Na een elftal stadse kilometers verlaten we even voorbij het mooi gerestaureerde Brander Bahnhof de agglomeratie van Aken over het Vennbahnviaduct.
Wijk even van het pad af voor het middeleeuwse abdijstadje Kornelimünster. De stationsrestauratie heet Bahnhofsvision... Bij station Walheim – next stop - is roestig ‘materieel’ te bewonderen. Door bos en weide passeren we ongemerkt de grens bij Raeren, waar we aanschuiven bij Onkel Jonathan en aan Fawlty Towels moeten denken. aan de oostkant van het dorp ligt een mooie massieve burcht en pottenbakkerijmuseum.
Voorbij de spoorwegerfenissen van station Raeren leidt een haarspelbocht door het bos terug naar Duitsland: Roetgen (‘toegangspoort tot de Eifel’). De Vennbahn trekt zich weinig aan van de kartelige grens. Het is erop of erover.
Door geaccidenteerd terrein met steeds wisselende vergezichten, komen we bij de lakenstad Monschau met haar prachtige vakwerkhuizen aan de Ruhr (snelle afdaling). In en om Monschau is een ruime keuze aan accommodatie en eetgelegenheden.
Etappe 2
Monschau - St. Vith 44 Km
Wie Monschau overslaat, mist de afdaling, maar ook de klim uit het Ruhr-dal. Het spoor voert hoog - en bijna vlak - langs smokkelaarsnest Mützenich naar het spectaculaire viaduct van Reichenstein. Tot station Kalterherberg – waar je met draisines over de rails kan fietsen - is de spoordijk een reepje België ingesloten door Duits grondgebied aan beide zijden. Anders gezegd: de Duitse enclave Ruitzhof is door het Verdrag van Versailles na de oorlog afgesneden van het moederland.
We kruisen hier de rivier de Ruhr en de RuhrUfer-Radweg die in noord-oostelijke richting over 170 km naar Roermond kronkelt. Zo’n 4 kilometer voorbij het station van Kalterherberg, buigt de Radweg af naar de oorsprong van de rivier en het hoogste punt van België: het Signaal van Botrange (694 m). Een ommetje van 16 kilometer heen en terug en 200 meter stijgen.
De tocht door het heidelandschap van Natuurpark Hoge Venen-Eifel behoort tot de hoogtepunten van de Vennbahn. Ook letterlijk, want in de buurt van het gave stationsgebouw van Sourbrodt passeren we de 560 meter.
In het waterrijke hoogveengebied overbrugt de route talrijke beken en rivieren en is het een kleine omweg naar de stuwmeren van Robertville (3 km vanaf Sourbrodt Gare) en Bütgenbach (3 km). Voor de doorfietsers is dit halverwege. Beide meren hebben een camping en een keur aan andere overnachtingsmogelijkheden. Check onze routekaart.
Richting Bütgenbach takt de spoorfietsroute RAVel L45A af, die op de Duitse grens (16 km) aansluiting vindt bij de Kyll-Radweg (123 km). De L45 loopt even parallel aan de Vennbahn om bij het station van Waimes westwaarts af te buigen naar Trois Ponts (22 km) via Malmedey en Stavelot.
Door weiden en langs bossen pedaleren we door naar Sankt Vith. Onderweg passeren we het indrukwekkende Korff-viaduct in Born. In tussenstation Sankt Vith bleven tijdens de oorlog alleen de basiliek en een stukje stadsmuur overeind. Toch is het dankzij zijn regio-functie een levendig stadje. In het stationsgebouw zit het Heimatmuseum waar de geschiedenis van de Vennbahn uit de doeken wordt gedaan.
Alle voorzieningen die een fietser zich kan wensen zijn in Sankt Vith aanwezig, waaronder een handvol hotels, een camping en een jeugdherberg. In Schönberg (13 km oostwaarts) zit een (winter)sporthotel met de merkwaardige naam Lanterfanter…
Etappe 3
St. Vith - Troisvierges 33 Km
Vanaf Sankt Vith loopt de route over een vers geasfalteerde weg, een stukje door het bos, onder de hoogverheven snelwegviaduct, naar het vredige plaatsje Neidingen. Talrijke kleine waterlopen zorgen voor een gevarieerd decor.
Na de eerste tunneldoortocht bij Lommersweiler gaat het richting het schilderachtige Ourdal. In een scherpe haarspeldbocht richting het rivierdal, verlaat de Eifel-Ardennen-Radweg - waar we vanaf St Vith mee optrokken - ons spoor richting Prüm (30 km).
Bij Hemmeres zijn we weer even in Duitsland. Langs de Our naar Burg-Reuland waar – niet geheel verrassend – een mooie kasteelruïne is te bewonderen, maar vanaf de route springt de kapel van Weweler op een heuvel aan de linkerhand meer in het oog.
Vanuit Burg-Reuland voert het dal van de Ulf richting Luxemburg naar een wonderlijk dramatisch hoogtepunt. Op een kilometer van de grens worden we gedwongen het spoor te verlaten. Wie doorfietst, komt bij een baken van eigentijds bestuurlijk ongemak. De 800 meter lange tunnel tussen Lengeler in België en Wilwerdange aan Luxemburgse zijde werd voor veel geld geschikt gemaakt voor de fietsers op de Vennbahn, maar bij de werkzaamheden bleek dat in de tunnel zeldzame vleermuizen leefden, die onlangs de investeringen aan het langste eind trokken: er mag geen mens doorheen. De omleidingsroute over de berg is mooi maar kent stukken van 10% stijging (en daling). Hard werken en stevig remmen dus.
Op het dak van de tunnel bij de doorgaan weg (7) ben je een paar honderd meter verwijderd van de strijd om het hoogste punt van Luxemburg; de Kneiff aan je linkerhand haalt de 560 meter op eigen kracht. De Burgplatz (naar rechts) is 559 meter, maar opgehoogd en gekroond met een toren.
Het mooiste van eindpunt Troisvierges is het uitzicht dat je op het stadje hebt een paar honderd meter voordat je afdaalt naar het station. Daar vertrekken de treinen richting Luik en Luxemburg-stad. Naast het station is de Touristinfo (ook over de Vennbahn) en kun je wat eten in het restaurant van de bioscoop.
Nog niet genoeg van fietstsporen? Vanaf het 12 km verderop gelegen Gouvy vertrekt de RAVel L163 over het voormalig spoor naar Bastogne (30 km) of nog verder over de oude trambaan (RAVel 618) naar Martelange (nog eens 30 km – matig begaanbaar na zware regen) vanaf waar het uitgebreide Luxemburgse spoorfietsnet aan je voeten ligt.
Eten, drinken, slapen
De tourguide van de Vennbahn-website vermeldt alle fietsvriendelijke overnachtingsadressen langs en in de buurt van de route. Bij een driedaags tour zijn Monschau en Sankt Vith de voor de handliggende halteplaatsen. Beide hebben een voldoende ovenachtingsmogelijkheden. Wie de route in twee dagen doet slaat het best kamp op in de buurt van de stuwmeren van Robertville of Bütgenbach. Ook hier geen gebrek. Buiten het hoogseizoen is een tweepersoonskamer met ontbijt voor €60 - €70 geen probleem.
Voor de inwendige mens wordt goed gezorgd langs het spoor. Van bratwurst tot culinaire kunsten. Een aantal stations is omgebouwd tot horeca gelegenheid en de route doet voldoende dorpjes aan onderweg. Tussen Sankt Vith en Troivierges zijn de opties wat dunner gezaaid en kun je buiten lunchtijd voor een gesloten deur komen.
Beproefde adressen
(alle praktische info op deze routekaart)
Raeren
Grote een beetje gedateerd kamers voorzien van alle comfort €80. Prima dagmenu €22. Fawlty towels achtige uitbater. Weet van bijschenken...
Heppenbach (Amel)
Hartelijke ontvangst. Grote kamers in mooi oud raadhuis naast het kerkhof, gedateerd design. Verassende kaart en dito gerechten in het gelijknamige restaurant even verderop in het dorp.
Wathermal (Gouvy)
Comfortabele moderne themakamers in nieuw huis in landelijk gehucht. €65 incl ontbijt. Prijzige table d'hote (€30 zonder drank). Diner geserveerd in woonkeuken uitbaters.
Spoorboekje
Routenaam: Vennbahn
Locatie: Aken (Duitsland), Hoge Venen (België), Troisvierges (Luxemburg)
Lengte: 125 km
wegdek: Meest goed asfalt en stevig gravel
Bewegwijzering: prima
Hoogteprofiel: hier
Hoogste punt: 560 m (Sourbrodt)
Moeilijkheidsgraad: eenvoudig; uitgezonderd omleiding bij Lengler tunnel
Tunnels: 2, waarvan 1 gesloten
Horeca: voldoende
GPS: download gpx of kml hier
Kaarten: onze route; op papier hier
Bereikbaarheid
Auto: Utrecht- Aken 200 km, 2 uur. Utrecht - Troisvierges 290 km, 2.50m
Trein: Vanuit Utrecht naar Heerlen (2u) en dan via Herzogenrath (2.30u) naar Aachen Hbf (3 u). Tussen station Heerlen en beginpunt Aachen Rother Erde via het centrum van Aken liggen 20 fietskilometers.
Troisvierges via Luik en Maastricht (3.45u) naar Utrecht 4.55u of via Luik/Leuven/Antwerpen in 4.30u naar Rotterdam.
Reisgidsen
Veel meer dan de website van de Vennbahn heb je niet nodig. Alle praktische, technische en toeristisch informatie is aanwezig. Tevens fietsverhuur en meerdaagse arrangementen. Er is zelfs een app voor de smartphone. Een van de beste routewebsites in spoorfietsland.
Aansluitende fietsenroutes
Raeren: ri Pomblieres (Hombourg) voor de aansluiting met RAVel 38 naar Luik (55 km)
Monschau & Kalterherberg: Ruhrufer Radweg (180 km)
Bütgenbach: RAVel L45A – ook een oude spoorroute - op de Duitse grens (16 km) te verbinden met de Kyll-radweg (123 km)
Waimes: RAVel L45 via Malmedy en Stavelot naar Trois-Pont 22 km
Sankt Vith: Eifel Ardennen Radweg naar Prüm (37 km; 30 km vanaf de routesplitsing bij Lommersweiler
Troisvierges > Gouvy: RAVel 163 naar Bastogne (30 km)
Websites