FIETSSPOREN de mooiste routes over oude spoorlijnen
FRANKRIJK - CÔTE D`AZUR - Parcours Cyclable du Littoral 120/165 km
Introductie
Keur de kust
Tussen Frejus en Sanary-sur-Mer loopt het Parcours Cyclable du Litoral. Een 'voie verte' die deels het spoor volgt van de Train des Pignes langs de Côte d’Azur. Klinkt aanlokkelijk, maar om hier lekker te fietsen, moet je vooral van het spoor durven te verlaten. Fietssporen zoekt en vindt de mooiste omwegen.
De Chemin de fer du Littoral ook wel Train des Pignes genoemd, werd in 1889 geopend. De lijn telde vijftien haltes. De reis van Toulon naar Saint Raphael was 104 kilometer lang, maar duurde in die dagen twee uur en drie kwartier. Overstromingen, de opkomst van de autobus en de beschadigingen van twee wereldoorlogen deden de lijn in 1949 de das om.
Het probleem van het huidige Parcours Cyclable du Litoral is dat het net als al het andere verkeer de spaarzame vlakke stukken zoekt aan de bergachtige dichtbebouwde Côte d’Azur. Zolang je aan de ene hand de Middellandse Zee ziet, is de gemotoriseerde drukte naast je nog wel dragelijk, maar de 50 kilometer tussen Bormes-les-Mimosas en Sanary-sur-Mer is afzien. De Salins de Hyères met hun gracieuze flamingo’s uitgezonderd.
De routemakers beloven dat de 120 kilometer tussen Sanary en Frejus ooit een aaneengeregen voie vert zullen vormen. Op papier voldoet driekwarte aan die wens maar door de nabijheid van grote wegen op een flink deel van de route is autovrij nogal relatief. Daarnaast is het spoor in veel dorpskernen gewoon een smalle weg voor bestemmingsverkeer. Dat levert in de Beverly Hills achtige stukken wel weer inkijkjes op in het leven van de rich and famous. Nouveau riche, wel te verstaan.
Mooi en afwisselend is het deel tussen Le Hameau de Gassin (Gogolin) en Le Lavandou. Beide beginpunten zijn redelijk goed per bus te bereiken vanuit Frejus en Hyères. De fiets mag gratis mee, mits er plek is (gewone bagage gaat voor). Wil je de hele route fietsen dan is starten vanuit Frejus de beste keuze. Je werkt dan gestaag naar landschappelijke hoogtepunten toe.
Etappe 1 Frejus/Port-Grimaud- Le Lavandou 60 km (75 km inclusief de Trois Villages Route)
Ga direct naar 'Eten, drinken, slapen' & het 'Spoorboekje'
Routebeschrijving
Etappe 1
Frejus/Port-Grimaud- Le Lavandou
60 km (75 km inclusief de Trois Villages Route)
Het fietspad van het Parcours Cyclable du Littoral begint (of eindigt) bij de Base Nature François Leotard aan de rand van Frejus, ongeveer een kilometer ten zuidwesten van station en de romeinse monumenten. Tot Saint Aygulf ga je parallel aan de grote weg en is het bij de bruggen onduidelijk waar de route verder gaat. Van het centrum van Aygulf tot Port des Issambres kom je op een rustiger spoor. Dan tot Sainte Maxime de zee aan je linkerhand (en de weg ook). Bij de rotonde van Plage de Nartelle buigt de route rechtsaf om het centrum van Sainte Maxime heen. Geen bijzonder fraaie of rustige weg. De kustweg langs Pointe des Sardinaux, de jachthaven, strand, centrum en promenade is interessanter.
Verder tot Pointe de Guerreville fiets je over een fietspad tussen zee en weg. In de buurt van Port Grimaud zijn opvallend veel fietsers onderweg.
Port Grimaud is de luxe doch wat eigenaardige woonjachthaven ten westen van Saint Tropez, waar veel celebrity-kapitaal onderdak heeft gevonden, al dan niet dobberend voor de deur. Alleen pashouders mogen met de auto voorbij de slagboom. Op de fiets kun je dit zoveelste Venetië-van-iets vrij verkennen.
Vanaf het jachtenparadijs lonkt een spoorloos alternatief landinwaarts langs drie mooie dorpen te beginnen in Grimaud, een sfeervol plaatsje in de schaduw van een kasteelruïne met een fijn uitzicht. Via het klassiek Provençaalse Cogolin, klimmen we door naar het schilderachtige adelaarsnest Gassin, waar Bello Visto culinaire hoogtepunten met een machtig uitzicht serveert tegen schappelijke prijzen. Geen slecht plek om te overnachten...
Daal af naar Rebois via de Route la Vignus en het Sentier de Gassin en je zit weer op de route en vermijd zo de onaangename D559. Het zijn wel 15 glooiende kilometers extra.
Geen tijd voor al dat moois? De officiele route scheert langs Port Grimaud en Port Cogolin. Bij het Rond Point de la Foux splitst het spoor. Langs de baai van Saint Tropez naar het oosten bereik je het gelijknamige vissersstadje in twintig minuten. Saint ‘Trop’ verraadt buiten het hoogseizoen niet wat voor glitter- en glamour-gekkenhuis het er in de zomer is. En waarom? Dat schijnt de schuld van Brigit Bardot te zijn, die zich hier in 1956 liet filmen voor ‘Et dieu…crea la femme’. Sindsdien wordt het stadje onder de voet gelopen door sterren en hun fans, hoewel zowel de beroemdheden als het geld heden ten dagen van tweede garnituur schijnen te zijn. Om te genieten van de sfeer en gratie die het vissersstadje desondanks herbergt, kom je beter tussen oktober en mei.
De routebordjes volgend, komen we in Rebois uit bij het mooiste deel van Parcour Cyclable. Een vers geasfalteerd fietspad klimt gestaag naar La Croix de Valmer (slechts 119 m hoog, maar het voelt anders). Terug aan de kust wacht Cavalaire-sur-Mer met zijn extravagante jachten.
Voorbij de haven stijgt de weg licht tot we linksaf een aangename autoloze bosweg inslaan. Volgende halte na een goed verlichte tunnel is Le Rayol, waar bij binnenkomst het schitterende Domaine du Rayol ligt: 20 ha mediterrane tuinen rond een ‘mansion’.
Tijdens onze tocht was het onverharde deel van het spoor in La Rayol gebarricadeerd met een hek waarop verboden toegang staat. Voor de verplichte omweg van ongeveer een kilometer moet je even flink in de pedalen. Zoals langs de hele route ontbreken wegwijzers wanneer je ze echt nodig hebt.
Tot Pramousquier ben je heel dicht bij de zee en zijn er paadjes en doorkijkjes naar de mooiste baaien en strandjes (calanques). Tussen het rustige Cavalière - waar het Mairie zijn intrek heeft genomen in het stationsgebouw - en Le Lavandou is de doorgaande weg nooit ver, maar het uitzicht op de Mediterranee vergoedt veel.
De route laat het centrum van Le Lavandou links liggen, al heb je her en der een aardig uitzicht over het stadje. Voor een versnapering aan de haven, volg op de eerste rotonde het linker spoor. Voor een voortreffelijk maal: Les Cinq Sens in de Rue de le Port Cros. Le Lavandou ligt precies halverwege en is een prima plek om te overnachten, bijvoorbeeld in Hotel Baptistin aan de haven met mooie suites en dito terrassen (fantastisch uitzicht over de Middellandse Zee). Kamers vanaf €100. Spoorfietsers krijgen in het laagseizoen 10% korting. Op de routekaart staan nog twee budgetopties.
Etappe 2
Le lavandou – Sanary-sur-Mer
60 km (90 km inclusief de Tour de Giens en La Fôret de Six-Four)
Na Le Lavandou laten we de Middellandse Zee geruim tijd achter ons. Volgende halte is het popperige Bormes-les-Mimosas dat tegen een heuvel ten noorden van de route is geplakt. Buiten het seizoen is dit geaccidenteerde ommetje zeker de moeite waard.
Dan volgen 15 taaie kilometers langs de drukke D98. Waar de grote weg aan de zoutmeren (salins) raakt, splitst de route. Rechts gaat richting het historisch centrum van Hyères: twintig minuten langs een kaarsrechte tweebaansweg. Geen zin in geschiedenis, sla dan links af richting Plage de Salins, dat een interessante ligging heeft tussen de Middellandse Zee en de zoutmeren, een klein haventje en verder prettig weinig loos. De weg loopt dood waar zout en zout elkaar bijna raken. Een mooi begin van een wandeling.
Langs het vliegveld koersen we aan op het schiereiland Giens dat op dagen dat de mistral niet waait een aanbevolen uitstapje is. Langs de oostkant afzakken naar Port La tour Fondue (waar de boten naar de Iles D’Hyeres vertrekken) en via de Route du Sel (westkant) weer terug langs de Plage de L’Almanare waar kitesurfers kikken op de wind die fietsers en badgasten vrezen. De kans om flamingo’s te spotten is groot. Het is een rondje van 15 km. De bewegwijzering van het Parcours Cyclable is verwarrend aan deze kant. Richting het noorden is een aftakking naar het station van Hyères. De doorgaan route gaat westwaarts richting Toulon langs de – daar heb je 'm weer - D559. Voorbij Le Pradet kiest het spoor zijn eigen weg door een aangename parkachtige omgeving, waardoor je weinig van de buitenwijken van Toulon ziet.
Toulon verbergt haar schoonheid goed. Zeker als je uit zuidwestelijk richting komt, ligt de marinehaven als een muur voor de oude stad. De havenstad werd zwaar getroffen in de tweede wereldoorlog en wordt geassocieerd met immigrantenproblemen. Maar het oude centrum heeft de afgelopen decennia een flinke opknapbeurt gehad en toont zich zowel gezellig als elegant. Voor een beetje overzicht, neem de kabelbaan naar de Mont Faron (584 m).
Resten nog 15 kilometer naar het eindpunt van het Parcours in Sanary-sur-Mer en die zijn niet om over naar huis te schrijven: militaire obstakels, industrie, drukke wegen en aaneengeregen bebouwing. Voor een fraai alternatief neem de bateau bus (bootbus) in het centrum van Toulon. Er zijn drie lijnen die je veel lelijks besparen en veel moois opleveren (8M naar la Seyne-sur-Mer, 18M naar Sablette/Tamaris en 28M naar Saint-Mandrier). De oversteek duurt zo’n 20 minuten en kost €2. De fiets mag gratis mee zolang er plek is.
De 18M naar Tamaris is onze favoriet. Vanaf de steiger fiets je in 10 minuten naar de Corniche Varoise (D2816) een schitterende kronkelweg naar het Forêt de Six-Four en Port Brusc. Te beginnen met een klim naar 300 meter, of 350 via het steile doodlopende zijspoor naar de Notre Dame du Mai. Het kerkje ligt in een spectaculaire setting en heeft een magnifiek uitzicht. Dan omlaag tot de splitsing bij de Villa Vert (leuke B&B), linksaf de kustlijn blijven volgen. Hier raak je aan het Sentier Littoral, een wandelroute van 200 km langs de Côte d’Azur. Beneden bij de haven van Brusc fiets je in 5 minuten naar het Presqu'île du Gaou een rotsachtige schiereiland dat je alleen te voet mag verkennen. Aanbevolen!
De laatste 7 kilometer naar het eindpunt gaan relaxed (grotendeels) over de kustboulevard.
Eten, drinken, slapen
De faam van de Côte d'Azur en de aantrekkingskracht op de rich and famous, heeft op alles een prijsopdrijvend effect. zeker in het hoogseizoen is je euro hier maar een daalder waard. Maar voor deze route, en fietsen op deze breedtegraad in het algemeen, zijn voor- en naseizoen ideaal en zelfs de winter vaak prima.
In het hoogseizoen betaal je voor onderdak gauw 20% meer en in het laagseizoen 20% minder dan in het voor- en naseizoen.
In die periode kun je eenvoudige hotelkamers vanaf €50 vinden. Ontbijt meestal niet inbegrepen.
Voor een drankje op een hotspot betaal je de hoofdprijs, maar eten kun je in de zijstraatjes van de boulevard vaak tegen redelijke prijzen: Een lunch-plat €15 en een simpel menu voor €20. Diner is doorgaans duurder.
Voor wijnliefhebbers zijn Bandol en La Londe pleisterplaatsen.
Beproefde adressen
Sanary-sur-Mer
Le Mas De La Frigoulette
(Chez Bernard et Nico)
Bernard de uitbater van Le Mas is de naamgever van het aangrenzende restaurant. Hij heeft nog professioneel gefietst met 'onze' Joop. Eenvoudige kamers €60; ietsje luxer €90. Tropisch aandoende patio zwembad en bar. 3-gangen menu €26.
Toulon
Gezellig restaurantje met flink terras aan pleintje in hartje Toulon. Dagmenu (€15) op krijtbord. Excellente vegetarische gerechten.
Le Lavandou
Luxe kamers met groot terras en uitzicht op jachthaven en zee. Vanaf €95, ontbijt €12 pp. Korting of upgrade naar suite voor spoorfietsers.
Saint Raphael
Hotel la Marina (Best Western Plus)
Aardig locatie aan jachthaven op 3 kilometer van centrum. Goedkoopste kamers €90. Prijzig ontbijt.
Le Lavandou
Les Cinq sens
Originele kaart en perfecte bediening. Menu van €28, maar de meesten van ons kunnen toe met een hoofdgerecht. Onvindbaar online, maar laat je dat niet weerhouden.
Gassin
2 km van de route. Alleen al de moeite voor het uitzicht vanaf het terras over Saint Trop. Eten met de sterren. Voor deze locatie betaalbaar menu gourmand €32. Slapen op dit niveau hoeft je de kop niet te kosten €80. Ontbijt €12,50 pp.
Meer adressen en info op de routekaart
Spoorboekje
Routenaam: Parcours Cyclable du Littoral
Locatie: Côte d'Azur, Departement Var, Provence, Frankrijk
Lengte: 120 km (165 km inclusief alternatieven)
wegdek: overwegend goed. Asfalt, gravel, bospaden
Bewegwijzering: van matig tot goed
Hoogteprofiel: niet beschikbaar
Hoogste punt: 119 m
Moeilijkheidsgraad: (redelijk) eenvoudig; Alternatieve routes: gemiddeld
Tunnels: 2
Horeca: voldoende
GPS: hier
Kaarten: Onze route; Overzichtskaart (pdf); Routeboek (pdf)
Algemeen
Over de lengte en het beginpunt van het Parcours Cyclable du Littoral bestaan verschillende inzichten. De zuinigste opgave is 53 km beginnend in Toulon. Wij baseren ons op de routebochure van Visit Var uit 2015: de officiële route is 92 km daarvan gaat 77 km over autovrije wegen en paden. Over de definitieve oplevering van de de 120 km aaneengesloten voie verte tussen Sanary-sur-Mer en Frejus is niks bekend.
Bereikbaarheid
Op steeds meer TGV-lijnen worden fietsen aan boord toegestaan tegen een meerprijs van €10, maar het aantal plaatsen is beperkt. Verpakt in een pakket van maximaal 120 x 90 cm mogen ze op alle treinen mee. De snelste route van Amsterdam naar Toulon is 7.50 u. Overstappen in Brussel en Parijs.
Vliegen zal in de meeste gevallen zowel goedkoper als sneller zijn. Marseilles/Vitrolles is 45 minuten vliegen en daarna 1.30u met de trein naar beginpunt Sanary (Ollioules). Vliegen op Nice is 50 minuten. Daar kun je vanaf station Nice-St-Augustin (1,5 km van het vliegveld) in 1 uur rechtstreeks naar Frejus treinen.
Langs de route heeft verder alleen Hyères een station met een verbinding naar Toulon (20 minuten).
Klik hier voor busvervoer in de regio. Fietsen mogen gratis mee mits er plaats is.
Reisgidsen
Actueel en goedkoop zijn de gidsjes van Petit Futé. Ook als eBook:
Best of Côte d`Azur 2017/2018 (Eng)
Côte d`Azur 2017 (Fra)
Websites